Hirudoterapia, czyli terapia pijawkami lekarskimi jest procedurą medyczną zawartą w
Międzynarodowej Klasyfikacji Procedur Medycznych ICD-9 pod numerem 99.991 jako inne zabiegi
nieoperacyjne, w związku z czym wymaga profesjonalnego podejścia od strony naukowej. Osoby,
które zajmują się hirudoterapią muszą posiadają odpowiednie kwalifikacje.
W roku 2004 pijawki lekarskie (Hirudo medicinalis) zostały dopuszczone do obrotu w medycynie i
uznane za środek leczniczy. Pijawki lekarskie objęte są w przyrodzie ścisłą ochroną gatunkową,
dlatego na ich hodowlę, sprzedaż, zakup potrzebne są zezwolenia Generalnej Dyrekcji Ochrony
Środowiska.
W naszych gabinetach stosujemy tylko przebadane i sprawdzone pijawki ze specjalistycznej hodowli,
przestrzegającej wszystkich wymogów sanitarnych.
WSKAZANIA:
choroby i bóle serca, nadciśnienie, niedociśnienie, choroby płuc i oskrzeli, choroby przewodu
pokarmowego, choroby wątroby, wysoki cholesterol, alergie,
choroby skóry, żylaki, zakrzepowe zapalenie żył, chorobę niedokrwienną, trudno gojące się rany,
hemoroidy, choroby kobiece, bezpłodność, rwę kulszową, zapalenie korzonków nerwowych, bóle
stawów, obrzęki powypadkowe, krwiaki i zakrzepy, choroby nerek, prostatę, choroby kręgosłupa
(bóle), nerwice, depresję, niektóre nowotwory, procesy starzenia, dna moczanowa, choroby
tarczycy, w tym głównie Hashimoto.
Główne substancje wytwarzane przez pijawki:
Ślina pijawek bogata jest w substancje korzystne dla leczenia ludzkiego zdrowia. Do tej pory
zidentyfikowano ponad 100 substancji czynnych, jednak prawie połowa nie została jeszcze zbadana,
co dalej sprawia, że pijawki wydają się tajemnicze.
Najlepiej poznaną substancją wytwarzaną przez pijawki jest HIRUDYNA – ma właściwości
antykoagulacyjne, co oznacza, że wpływa na zmniejszenie krzepliwości i zwiększenie płynności krwi.
Wielu lekarzy uważa ją za substancję efektywniejszą w zapobieganiu zawałom i udarom niż kwas
acetylosalicylowy czy heparyna. Dzięki tak silnej właściwości pijawki przykładane są pacjentom z
chorobami zakrzepowo-zatorowymi, z miażdżycą, z nadciśnieniem i po zabiegach plastycznych,
zwłaszcza po replantacjach.
BDELINY – przyspieszają gojenie ran, również działają przeciwzapalnie. Po zabiegu replantacji często
obserwuje się rozwój stanu zapalnego – bdeliny hamują czynniki zapalne oraz zmniejszają obrzęk.
ANTYELASTAZA – spowalnia bardzo skutecznie procesy starzenia się skóry. Hamuje ona enzym
rozkładający elastynę i spowalnia rozkład tkanki sprężystej skóry. Odgrywa ważną rolę w
kosmetologii i dermatologii między innymi w przypadku trądziku, łuszczycy, cellulitu.
Hementeryna – Rozpuszcza ona zakrzepy i udrażnia naczynia.
PC-LS – Najważniejszy czynnik wydzielany przez gruczoły ślinowe pijawki, który reguluje ciśnienie.
Histamina – zawarta w wydzielinie gruczołów ślinowych pijawek przez rozszerzenie naczyń
krwionośnych uczestniczy w obniżaniu ciśnienia tętniczego.
Endorfiny – Wywołują uspokojenie, euforię i działają przeciwbólowo, dlatego też zabieg pijawkami
jest bezbolesny.
Dopamina, serotonina, histamina oraz acetylocholina – Badacze donoszą, iż związki te mają olbrzymi
potencjał w leczeniu depresji czy schizofrenii.
Esteraza cholesterolowa – obniżenie stężenia lipoprotein o niskiej gęstości LDL, normalizują poziom
triglicerydów i cholesterolu.
PRZECIWWSKAZANIA DO ZABIEGU PIJAWKAMI LEKARSKIMI:
U kobiet w ciąży (związki zawarte w wydzielinie mogą wywołać poronienie)
u chorych na hemofilię lub na inne choroby krwi związane z niedoborami czynników krzepnięcia
u osób z zaawansowaną anemią
nadżerkowego zapalenia błony śluzowej żołądka i krwawień z przewodu pokarmowego
Przeciwwskazania względne, czyli kiedy należy zachować ostrożność przy zabiegu stawiania pijawek:
jednoczesnego stosowania antykoagulantów, kwasu acetylosalicylowego i innych niesteroidowych
leków przeciwzapalnych oraz przy stałym braniu aspiryny!
hipotonii, gdy ciśnienie jest niższe niż 80/60, gdyż może dojść do zasłabnięcia,
u pacjentów z alergią na proteiny, gdy w przeszłości obserwowano u nich ciężkie ataki; w
wyjątkowych wypadkach, np. po replantacji można zastosować hirudoterapię u osób uczulonych, ale
z jednoczesnym podawaniem leków przeciwhistaminowych.
Substancją odpowiedzialną za hamowanie procesu starzenia się skóry, uwalnianą ze śliny pijawek,
jest antyelastaza, która spowalnia rozkład tkanki sprężystej skóry. Najczęściej pijawki stosowane są w
trudno gojących się ranach, ale również w leczeniu trądziku, łuszczycy, sklerodermii, przebarwień,
teleangiektazji, w gojeniu czyraków, ropni, a także wspomagają terapię w toczniu.
W chirurgii pijawki bywają wykorzystywane przy replantacjach kończyn, palców, skóry, w ranach
cukrzycowych i amputacyjnych. Wskazaniami do zastosowania terapii pijawkowej są następujące
objawy kliniczne: obrzęk tkanki, ocieplenie oraz fioletowe zabarwienie zrekonstruowanej bądź
przeszczepionej tkanki wskazujące na zastój żylny. Wykazano, że zastosowanie hirudoterapii
przepisywanej jako opieka pooperacyjna wspiera prawidłowe krążenie przeszczepionych tkanek oraz
zmniejsza obrzęki.